10:24 AM
12 дугаар сарын нэгэн ДОХ-той тэмцэх дэлхийн өдөр. Энэ өдөр бид ДОХ-оор өвч­лөгсөд, ДОХ-ын халд­вар тээж буй болон үүнээс болж амиа алдсан хэдэн сая хү­нийг хүндэтгэдэг билээ. 
Мөн ХДХВ-ийн халд­вартай тэмц­сэн 30 жилийн хуга­цаанд бид ямар амжилт гар­гасан, бидний замд учир­сан саад бэрхшээлийг даван туу­лахад хүмүүсийн оролцоо ямар чухал болохыг баталдаг өдөр юм. Үүнээс гадна тавдугаар сарын гурав дахь ням гарагт дэлхий нийтээрээ ДОХ-оос болж амиа алдсан хүмүү­сийн дурсгалыг хүндэт­гэдэг уламж­лалтай.

ХДХВ (Хүний дархлал хомсдолын вирус) гэдэг нь ДОХ (Дархлалын олдмол хомс­дол)-оор үүсгэгдсэн ви­рус юм. Энэ вирус нь нэг хүнээс нөгөөд цусаар бо­лон бэлгийн замаар, эхээс хүүх­дэд сүүгээр дамждаг. ХДХВ нь хүний халдвартай тэмцдэг дархлалын системийг гэм­тээж, бие махбодыг өв­чин эсэр­гүүцэх чадваргүй бол­го­дог. Үүнээс болж хүний биеийн байдал эрс муудаж, ДОХ болж хүндэрдэг байна.

ХДХВ/ДОХ-ыг эмчилж болно. Гэхдээ бүрэн эмчлэх бо­ломж одоогоор байхгүй. ДОХ бусад өвчнөөс ялгаатай нь "эмчлэхээс илүү урьд­чи­лан сэргийлэхэд хялбар” зар­­чим­тай. Энэ өвчнөөс урьд­чилан сэргийлэх хам­гийн найдвартай арга бол ХДХВ-ээр халдварласан хүнтэй хавьтахгүй байх явдал. Азаар энэхүү вирус ахуйн болон агаар дуслын замаар дамждаггүй. Үүнийг шавж, амьтан тараахгүй, нус, ну­лимс, шээс, шүлс зэрэг биеийн бусад шингэнээс болж халдварлахгүй. Мөн хан­иалгах, найтаах, тэврэл­дэх, үнсэлцэх, халдвартай хү­ний дэргэд суух, хамт усанд орох, ДОХ-оос болж нас барсан хүний биед хүрэхэд халдвар авахгүй. ХДХВ-ийг дамжуулагч бүх зам маш сайн судлагдсан байдаг.

Хүн төрөлхтөн үхлийн аюултай олон вирусийг вак­цины тусламжтайгаар тар­хаахгүй байлгаж чадсан хэрнээ ХДХВ-ийн халдвараас сэр­гийлэх вакциныг одоо бол­тол бүтээж чадаагүй байна. Тиймээс ХДХВ-ээс халд­вар­лахгүй байхын тулд хувь хүн өөрөө хичээх ёстой гэ­сэн үг.

ДОХ-ын талаар хүн тө­рөлх­төн хамгийн анх 1970-аад оны сүүлээр мэдсэн гэ­дэг. Тодруулбал 1978 онд энэ түүх эхэлсэн хэмээдэг ч энэ нь бодит хугацаа биш юм. Учир нь зарим эрдэмтэн ХДХВ-ийг 1926-1946 оны хоо­ронд сармагчнаас хүнд халд­варласан гэж үз­дэг. Ха­рин саяхны нэгэн судал­гаагаар энэ вирус анх XVII зуунд хүний популяцийн нөлөөгөөр бий болсон гэсэн дүгнэлт гарсан байна. Гэх­дээ халдварын сүрэг Аф­рикт дөнгөж ХХ зууны 30-аад онд батлагдсан гэж үздэг. ХДХВ агуулсан хүний хамгийн анхны цусны дээж 1959 онд хамаардаг. Тухайн үед Аф­рикийн Конгогийн нэгэн өвч­төн цусны шинжилгээ өгөөд, ДОХ-оос болж амиа алдсан юм.

Дэлхий дээр одоогийн байдлаар 33 сая хүн ХДХВ/ДОХ-оор халдварлажээ. Эд­гээ­рийн олонх нь ХДХВ-тэй гэдгээ мэддэггүй. Мөн 15-24 насны 12 сая шахам залуу ХДХВ/ДОХ-той амьдарч байна. ХДХВ-ээр өдөр бүр 7400 хүн халдварладаг. Эд­гээ­рийн тал нь 25-аас доош насны залуус байгаа аж. Залуу бүсгүйчүүдийг ойрол­цоо насны эрчүүдтэй харь­цуулахад ХДВХ-ээр гурав дахин илүү халдварладаг.

2011 оны байдлаар дэл­хий дээр нийт 2465628 хүн ХДХВ-ийн халдвар ав­чээ. Ер нь дэлхийн бараг бүх улсад ХДХВ/ДОХ-оор халд­вар­ласан хүмүүс аж төрдөг. Ботсван, Свазиленд зэрэг зарим оронд нийт хүн амынх нь 40-өөд хувь нь ХДХВ/ДОХ-той байдаг аж.

ХДХВ/ДОХ бол зөвхөн эрүүл мэндтэй холбоотой асуу­дал бус. Үүнээс улс орны хөг­жил бүрэн шалтгаална. Яа­гаад гээч? ХДХВ/ДОХ өвчин залуус, ажлын ча­давхи­тай хүн амын дунд өр­гөн тархвал улс орны эдийн засаг, нийгэм, гэр бүл, сур­гуулийн боловсролд сөр­гөөр нөлөөлдөг байна.

Дэлхийн банкны судал­гаанаас үзэхэд аливаа улсын хүн амын наймаас илүү хувь нь ХДХВ-ээр халдварласан бол энэ орны эдийн засгийн өсөлт удааширдаг гэнэ. Яа­гаад гэвэл ажиллах чад­вар­тай хүн амын тоо багасч, төр, эдийн засаг, эрүүлийг хамгаалах системд ирэх да­рамт улам нэмэгддэг аж.

ДОХ-оос болж олон хүү­хэд өнчирдөг. Африкт л гэхэд үүнээс болж 25 сая хүү­хэд хагас болон бүтэн өнчин хоцорч байна. Энэ хүүхдүүд эцэг эхээ алдсанаас болж сургуулиас завсардан, хоол тэжээлийн дутагдалд орж, эмнэлгийн үйлчилгээ авч чадахгүйд хүрч байгаа юм.

Дэлхий дээр ДОХ-оор халдварласан хүний тоогоор Өмнөд Африк толгой цохи­дог. Үүний дараа Энэтхэг улс ордог байна.
эх сурвалж olloo.mn Дохоор үхсэн хүмүүсийг хүндэтгэн уг мэдээх хийсэн бөлгөө




Ангилал: Мэдээ мэдээлэл | Үзсэн:: 1747 | Нийтэлсэн:: Rogue
Нийт сэтгэгдэл:: 0
e border="0" width="100%" cellspacing="1" cellpadding="2" class="commTable">
Таны нэр:
Code *:
Хэрэглэгчдийн бичсэн сэтгэгдэлд бид хариуцлага хvлээхгvй.

Санал асуулга

Манай сайт ямар мэдээлэл илүү хийсэн дээр вэ?

Архив · Үр дүн
Нийт санал: 0

Facebook like